Balestrero:Epuka dhana potofu kuwa teknolojia inaweza kutatua matatizo
Na Angella Rwezaula – Vatican.
Ingawa teknolojia, ikiwa ni pamoja na zile zinazoibuka kama vile Akili mnemba (AI), inatoa suluhisho mpya kwa changamoto mbalimbali, dhana potofu kwamba teknolojia inaweza kutatua matatizo yote lazima iepukwe. Kiukweli, mtazamo wa kiteknolojia kama huo unaweka kando hadhi ya binadamu, udugu na haki ya kijamii kwa jina la ufanisi. Badala yake, teknolojia mpya inapaswa kuwekwa "katika huduma ya aina nyingine ya maendeleo, ambayo ni ya afya zaidi, ya kibinadamu zaidi, ya kijamii zaidi, muhimu zaidi. Haya yalitamkwa na Askofu Mkuu Ettore Balestrero, Mwakilishi wa Kudumu wa Vatican, katika Umoja wa Mataifa na Mashirika Mengine ya Kimataifa huko Geneva, Uswiss katika hotuba yake kwenye Kikao cha 28 cha Baraza la Tume ya Umoja wa Mataifa ya Sayansi na Teknolojia kwa ajili ya Maendeleo, tarehe 10 Aprili 2025 kwa mada: “Maendeleo ya teknolojia ya habari tangu Mkutano wa kilele wa Jumuiya ya Habari(WSIS).
Ukosefu wa fursa za elimu na ajira
Askofu Mkuu Balestrero, akianza hotuba yake alisema mageuzi ya teknolojia ya habari tangu Mkutano wa Dunia wa Jumuiya ya Habari (WSIS) yamekuwa na ushawishi mkubwa katika miundo ya kiuchumi, kijamii na utawala duniani kote. Hii inatoa fursa mpya za maendeleo. Hata hivyo, tofauti kubwa zinaendelea katika usambazaji na upatikanaji wa teknolojia zinazoibuka. Nchi nyingi zinazoendelea bado hazina miundombinu, rasilimali, na utaalamu wa kuzitumia kwa ufanisi. Ujumbe wake kwa njia hiyo ulipenda kueleza wasiwasi wake kuhusu ukosefu mkubwa wa maendeleo katika kufikia muunganisho wa kimataifa wa bei nafuu na wa maana, hasa katika nchi zilizoendelea. Muunganisho wa mtandao wa kuaminika sio lengo lenyewe. Katika ulimwengu wa kisasa wa kidijitali, kupunguzwa kwa muunganisho kunamaanisha, pamoja na mambo mengine, ukosefu wa fursa za elimu na ajira, kuzuia ufikiaji wa huduma za kijamii na ushiriki mdogo wa kiuchumi. Ingawa teknolojia, ikiwa ni pamoja na zile zinazoibuka kama vile Akili Mnemba (AI), inatoa suluhisho mpya kwa changamoto mbalimbali, dhana potofu kwamba teknolojia inaweza kutatua matatizo yote lazima iepukwe. Kiukweli, "mtazamo wa kiteknolojia" kama huo unaweka kando hadhi ya binadamu, udugu na haki ya kijamii kwa jina la ufanisi.
Teknolojia mpya iwekwe katika huduma ya maendeleo ya binadamu
Askofu Mkuu Balestrero alisema badala yake, teknolojia mpya inapaswa kuwekwa "katika huduma ya aina nyingine ya maendeleo, ambayo ni ya afya zaidi, ya kibinadamu zaidi, ya kijamii zaidi, muhimu zaidi." Aidha, ni muhimu kutambua kwamba teknolojia zinazoibukia zina hatari kubwa katika nyanja mbalimbali, ikiwa ni pamoja na uboreshaji wa elimu, athari mbaya kwa wafanyakazi, uboreshaji wa uhusiano wa kibinadamu, kuenea kwa habari za kugushi na uwongo, na ukiukaji mkubwa wa faragha. Kwa kuongezea, Ujumbe wa Vatican, Askofu Mkuu alisisitiza udharura wa usimamizi wa AI, kwa kuzingatia fursa kubwa na hatari sambamba zinazoletwa na teknolojia hii. Zaidi ya hayo, mkusanyiko wa mamlaka juu ya maombi ya kawaida ya AI mikononi mwa makampuni machache, inaleta wasiwasi mkubwa wa kimaadili.
Askofu Mkuu Balestrero alisisitiza kuwa mchakato unaoendelea wa kutayarisha Sheria na Marejeleo ya Jopo la Kisayansi kuhusu AI iliyopendekezwa katika Mkataba wa Kimataifa wa Kidijitali unawakilisha hatua ya kwanza katika mwelekeo sahihi kuelekea mbinu iliyosawazishwa na inayozingatia hatari kwa utawala wa AI. Mifumo ya udhibiti wa kimaadili inapaswa kuhakikisha kwamba AI inakuza maendeleo ya kweli na kwamba vyombo vyote vya kisheria vinasalia kuwajibika kwa matumizi ya AI na matokeo yake yote, kukiwa na ulinzi ufaao wa uwazi, faragha, na uwajibikaji.
