İsraildə ilk ərəb mənşəli rektorun seçilməsi bir “ümid mesajıdır”

Cozef Tallok tərəfindən

2024-cü ildə Muna Marun Hayfa Universitetinin rektoru təyin olundu və bununla da İsrail universitetlərində bu vəzifəyə gətirilən ilk ərəb mənşəli şəxs oldu. İnsan haqları təşkilatlarına görə, bu qrup hələ də strukturlaşmış ayrı-seçkiliklə üzləşir.

Marun həm də xristiandır. O, Karmel dağının ətəyində yerləşən kiçik bir maronit katolik kəndindən gəlir. Xristianlar İsrailin ərəb əhalisinin yalnız təxminən 7 faizini təşkil edir, ümumi ərəb əhalisi isə İsrail əhalisinin təxminən beşdə birini təşkil edir. Bu səbəbdən Marunun bir qadın, bir ərəb və bir xristian kimi uğur hekayəsi diqqətəlayiqdir.

Marun “Vatican News”-a verdiyi müsahibədə seçilməsini “möcüzə” adlandırır, çünki bu, Həmasın 7 oktyabr hücumlarından və İsrail daxilində ərəblər və yəhudilər arasında gərginliyin artmasından cəmi bir neçə ay sonra baş verib. 2024-cü ilin aprelində o, Hayfa Universitetinin rektoru, yəni universitetin prezidentindən sonra ikinci ən yüksək vəzifəyə təyin olunub. 

Marun bu təyinatı “ümid mesajı” kimi xarakterizə edir və bunun İsraildə işlərin fərqli ola biləcəyinə, yəhudilərlə ərəblərin “birlikdə uğur qazana və birlikdə yaşaya biləcəyinə” dair bir işarə olduğunu söyləyir.

İsrailə qarşı akademik boykotlar

Marun İsrailin ərəb əhalisinin çox olduğu şimal bölgəsindəndir və universitetində tələbələrin təxminən 45%-i ərəbdir. 

Bu, Marounun boykotlara qarşı olmasının əsas səbəblərindən biridir. Bəzi xarici universitetlər, İsrailin Qəzzada törətdiyi müharibə nəticəsində baş verən çoxsaylı mülki ölüm hallarına cavab olaraq, İsrail universitetləri ilə əlaqələrini kəsiblər.

“Boykot heç kəsə fayda vermir,” o deyir, “xüsusilə akademik boykot, çünki İsrail akademiyası ərəbləri gücləndirmək və onların sosial mobilliyini artırmaq üçün inanılmaz işlər görür.” 

Marun əlavə edir ki, xarici universitetlər İsrail universitetləri ilə birbaşa əlaqə qurmalıdırlar. Bu, ölkədəki “liberal” qüvvələri “gücləndirmək” üçün bir vasitə ola bilər.

İnsanlığı qorumaq

Ərəb əsilli İsrailli kimi Marun deyir ki, hazırkı Qəzza münaqişəsində hər iki tərəfin də vəziyyətini dərk edir.

“7 oktyabrda baş verənlərə görə dəhşətə gəlmək üçün mütləq yəhudi olmaq lazım deyil,” deyə o bildirir. “Eyni zamanda, Qəzzadakı humanitar vəziyyətə və günahsız insanların öldürülməsinə görə dəhşətə gəlmək üçün ərəb olmaq lazım deyil.”

O deyir ki, insan olmaq, “hər iki tərəfdəki qurbanlara qarşı empatiya göstərmək” deməkdir.

Marun həmçinin vurğulayır ki, bu bölgədə sülhün təşviqi üçün Kilsə və Vatikan neytral bir vasitəçi kimi mühüm rol oynamalıdır. Onun fikrincə, bu rol, həm israillilərə, həm də fələstinlilərə təsiri olan ABŞ-dakı Tramp administrasiyası ilə əməkdaşlığı da əhatə etməlidir.

“Bu bizim inancımızdır,” deyə Marun yekunlaşdırdı: “Barışıq, bağışlama və sülh yaratma.”